گفت‌وگو با ماریون پوازو، کارگردان فرانسویِ فیلم مستند «به‌سوی دریا»
ماريون پوازو نخستین فیلمش را در سال 2010 ساخت به نام واته‌آ (درباره‌ی سفری به آسمان نیوزلند) که به گفته‌ی او در بین قبایل مائوری ساكن آن كشور به معنی آزادی‌ست. مستند بعدی او فیلمی شش دقیقه‌ای به نام ایران، قسمت اول بود که آن هم در سال 2010 ساخته شد. مستندی درباره‌ی نخستین سفر پوازو به ایران و همراهی او با دکتر ایسکی برایتن (ورزشکار ایرلندیِ متخصص موج‌سواری). در این فیلم، خانم برایتن به عنوان نخستین زنی معرفی می‌شود که موفق شده در ایران موج‌سواری کند. فیلم بعدی او به نام کردستان عراق (26 دقيقه، 2012) روايت یک سفر جاده‌ای‌ست. به سوی دریا چهارمین ساخته‌ی اوست؛ مستندی 52 دقیقه‌ای درباره‌ی سفر مشترکِ ایسکی برایتن (همان موج‌سوار ایرلندی) و مونا و شهلا (اسنوبوردسوار و غواص ایرانی) به چابهار برای موج‌سواری. در فیلم به سوی دریا این سه زن قصد دارند ورزش تجربه‌نشده‌ای به نام موج‌سواری را به ایرانی‌ها معرفی کنند و ماریون پوازو در این گفت‌وگو که در سایت ماهنامه‌ی سینمایی فیلم نیز منتشر شده درباره‌ی این مستند جذاب و دیدنی توضیح داده است.
ایده‌ی فیلم از كجا آمد؟
در سال 2010 یکی از دوستانم گفت به فکر افتاده به ایران سفر کند؛ جایی که هیچ‌کس تا به حال در آن موج‌سواری را تجربه نکرده است. او از من خواست همراهش به ایران سفر کرده و موج‌سواری در ساحل چابهار را تجربه کنم. دوست مشترک‌مان که او هم یک ایرلندی‌ست وقتی این حرف را شنید گفت: «به نظر من که رفتن به ایران آن هم برای موج‌سواری خیلی احمقانه است!» ولی ما به حرف او گوش نکردیم و کار خودمان را کردیم. ساحل بلوچستان در ایران تنها منطقه‌ی مناسب موجسواریست. بنابراین تصمیم گرفتیم به آن‌جا سفر کنیم و با زنانی که دوست دارند موج‌سواری کنند ملاقات کنیم.
تصویر منفی که رسانه‌های غرب از ایران نشان می‌دهند مانعی بر سر راه سفر شما نبود؟
همان‌طور که در گفت‌وگوی مطبوعاتی پس از نمایش فیلم هم اشاره کردم خیلی خوش‌حالم که چنین موضوعی را بدون واسطه در اینجا تجربه کردم. به هر حال بین تصویری که در اروپا از ایران نشان داده می‌شود و آنچه ما در اینجا با آن روبه‌رو شدیم تفاوت‌های بسیاری وجود دارد. ولی می‌بينيد كه من برای پنجمين بار اینجا هستم و باز هم به ایران سفر خواهم کرد چون این کشور را خیلی دوست دارم و به هر جای کشورم كه می‌روم از ایران می‌گويم. اما به هر حال تفاوت‌های بسیار زیادی میان تصویرهای بیرون از ایران و آنچه در داخل آن میگذرد وجود دارد. به نظرم مهمترین ویژگی مردم ایران مهمان‌نوازی آن‌هاست.
قبل از اینکه به ایران سفر کنید چه احساسی داشتید؟
خُب به صورت طبیعی کمی می‌ترسیدم اما وقتی آمدم نظرم تغییر کرد. در استان بلوچستان با مردمی روبه‌رو شدم که بسیار خوش‌برخورد بودند و خیلی ابراز علاقه میکردند که موج‌سواری را تجربه کنند. واکنش آنها به گونه‌ای بود که در پایان کار، فضای خاصی را که پیرامون حضور ما وجود داشت فراموش کرده بودیم. مردم چابهار خیلی مواظب ما بودند و همین باعث شده بود احساس امنیت خوبی داشته باشیم. ما در این منطقه از حمایت نماینده‌ی سیستان و بلوچستان در مجلس برخوردار بودیم. او خیلی دوست داشت از موضوع گردشگری و سفر مسافران خارجی به ایران حمایت کند. در ضمن مردم این منطقه هم از حضور مسافران و جهانگردها خیلی استقبال میکردند، ضمن اينكه خیلی به ما کمک کردند. ما به‌راحتی می‌توانستیم به افراد مورد نظر مراجعه کنیم و آنها مشکلات ما را برطرف میکردند. خوشبختانه هیچ مشکلی پیش نیامد. براي گرفتن مجوز فيلم‌برداری باید ویزای خبرنگاری می‌گرفتم که البته مراحل پیچیده و دشواری داشت. اما به هر حال مجوزهای لازم را گرفتم. ابتدا باید ثابت میکردم سوژه‌ی فیلمی که میخواستم در ایران بسازم مشکلی ندارد و البته خود این موضوع کمی حساس بود چون ورزش زنان به‌نوعی جزو موضوعهای حساس به حساب می‌آید. در چابهار یکی از نمایندگان مجلس از من حمایت میکرد. او چند بار به پروژه کمک کرد و شاید اگر کمک‌های او نبود این فیلم هرگز ساخته نمیشد.
واکنش مردم فرانسه نسبت به فیلم شما چه بود؟
برخی می‌گفتند حتماً دیوانه شده‌ای! البته ما در اروپا واکنش رسانه‌ای گسترده و مطلوبی داشتیم. به هر حال ایران کشوری‌ست که هر اتفاقی در آن بيفتد برای مردم دنیا جالب است و موج‌سواری زنان در ایران یکی از آن اتفاق‌های غیرممکنی بود که در اروپا خیلی‌ها دوست داشتند درباره‌ی آن بدانند.
شنیده‌ایم قرار است ورزش موج‌سواری را در چابهار گسترش بدهید...
این طرحی‌ست که من و دوستم در حال کار روی آن هستیم. داریم سعی می‌کنیم در آن منطقه یک
مدرسه‌ی موج‌سواری تأسیس کنیم. پروژه‌ی رؤیایی دیگری که در سر داریم راه‌اندازی فدراسیون موجسواریست که در این صورت باید آن را یک اتفاق مهم و جهانی به حساب آورد؛ و همچنین ایده‌ی آوردن افراد بیشتری به ایران برای موج‌سواری که البته هنوز در حال مطالعه و تحقیق روی آن هستیم. من اوایل سپتامبر در چابهار بودم و یک کارگاه آموزش موج‌سواری برگزار کردم که از سراسر ایران برای دریافت آموزش‌های لازم در آن شرکت کرده بودند. من و همکارم امیدواریم بتوانیم در ذهنیتی که نسبت به این ماجرا وجود دارد تغییر ایجاد کنیم و خدا کند همه چیز خوب پیش برود. دوست ایرلندی‌ام که نقش اصلی فیلم را نیز بر عهده دارد به چند نفر از زنان منطقه یاد داد که چه‌طور این ورزش را انجام دهند. وقتی در چابهار اولین زن موفق شد از موج‌ها سواری بگیرد ما با خیال راحت به فرانسه برگشتیم و پس از مدتی تعدادی تخته‌ی موج‌سواری با خودمان آوردیم و آنها را در چابهار و بین افراد محلی توزیع کردیم.
قصد ندارید این فیلم را ادامه دهید و مثلاً قسمت دوم آن را بسازید؟
همیشه وقتی فیلم میسازم صبر میکنم ببینم چه پیش می‌آید. شاید ده سال بعد چنین کاری کردم و این بار فیلم بزرگی درباره‌ی تاریخچه‌ی موج‌سواری در ایران ساختم. ولی حالا نه. تهیه‌کننده‌ی اين فيلم خودم هستم و تا به حال که هیچ درآمدی از آن نداشته‌ام. به هر حال ساخت این فیلم خیلی طول کشید؛ فیلم‌سازی خیلی زمان‌بَر است و طبعاً وقتی از ساخت فیلمی فارغ می‌شوید نیاز به کمی توقف و تمرکز دارید.
این نخستین‌بار بود که در جشنواره‌ی سینماحقیقت شرکت کرده بودید؟
بله. با اینکه فیلمم درباره‌ی ایران بود اما امیدوار نبودم در اینجا به نمایش گذاشته شود. به نظرم این اتفاق مهمی بود که برای فیلم به سوی دریا افتاد. در ساخت این فیلم تعدادی از عوامل ایرانی با من همکاری کردند به همین دلیل خیلی خوشحال هستم که در جشنواره‌ی سینماحقیقت به نمایش گذاشته شد. واكنش‌ها در جلسه‌ی گفت‌وگو با منتقدان و خبرنگارها هم خوشبختانه خیلی خوب بود.
موضوع فیلم بعدی‌تان چه خواهد بود؟
نمی‌دانم... دوست دارم درباره‌ی هر موضوعی که ذهنم را درگیر مي‌کند فیلم بسازم. به نظرم همه‌ی موضوع‌ها جالب هستند. در ایران موضوعهای مختلفی وجود دارد که دوست دارم درباره‌شان فیلم بسازم. ایران مناسب‌ترین محل برای الهام گرفتن و جایی‌ست که حقیقتاً آدم را مجذوب و شیفته‌ی خود میکند. دلم می‌خواهد باز هم در ایران و با همکاری ایرانی‌ها فیلم بسازم. البته من در فرانسه زندگی میکنم اما هر وقت فرصت داشته باشم باز هم به ایران خواهم آمد. طرح‌های مختلفی برای ساخت فیلم دارم اما اجرای آنها به مسائل مختلفی ارتباط دارد.
این وبلاگ تلاش ناچیزیست برای انتشار نوشتههایی دربارهي سینما، تلویزیون و ادبیات.