ناگفته‌های زندگی شهید آوینی/ گزارشی از نمایش مستند «انحصار ورثه»

پوستر فیلم انحصار ورثهبعدازظهر روز یک‌شنبه بیست و چهارم اردیبهشت‌ماه مستند «انحصار ورثه» که در آن، بخش‌های ناگفته‌ای از زندگی و افکار شهید سیدمرتضی آوینی مورد بررسی قرار گرفته در سالن سینماحقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به نمایش درآمد و سپس جلسه‌ی نقد و بررسی این فیلم با حضور دکتر امید روحانی برگزار شد.

در ابتدای جلسه، محمدعلی شعبانی، کارگردان مستند مورد بحث، در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان (مجری برنامه و مسئول جلسه‌های نمایش فیلم) درباره‌ی دلیل پرداختن به این سوژه گفت: «شاید بهتر باشد بگویم این سوژه‌ بود که سراغ من آمد؛‌ نه این که من دنبال آن بروم!»
وی گفت: «آوینی برای مردم ایران با صدای خاص‌اش که روی برنامه‌ی معروف «روایت فتح» پخش می‌شد آشناست؛ در حالی که خیلی‌ها اطلاعی از گذشته‌ی پر فراز و فرود او ندارند. فیلم «انحصار ورثه» در حقیقت تلاش برای بیان حرف‌هایی است که تا کنون بنا به اقتضائات زمانه و مصلحت‌ها به زبان آورده نشده است.»
وی با اشاره به همکاری پدر خود (مرتضی شعبانی) با شهید آوینی گفت: «پدرم سال‌ها به‌عنوان فیلم‌بردار با گروه روایت فتح همکاری داشت و طبعاً ارتباط نزدیکی با او داشت. خود من هم در مقطعی با این گروه تلویزیونی همکاری داشتم؛ و این نکته عاملی بود تا بتوانم شخصیت آوینی را از نزدیک و در راش‌های به‌جا مانده از کارهای او حس کنم.» متن کامل را در ادامه‌ی مطلب بخوانید.

ادامه نوشته

حکایت کلاه و باد هوا!

کتاب ژان پن‌له‌وه و سینمای مستندتقریباً دو سال پیش، گردآوری‌ کتابی را برعهده داشتم که در حاشیه‌ی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم‌های علمی اهواز منتشر شد. این کتاب «ژان پن‌له‌وه؛ یک مستندساز و رویاهایش» نام داشت و همان‌طور که از نامش هم برمی‌آید درباره‌ی زندگی و آثار یک مستندساز فرانسوی به همین نام بود. متاسفانه سفارش‌دهنده‌های کتاب (برگزارکنندگان آن جشنواره‌ی کذایی) نه تنها به قول خود (درباره‌ی عقد قرارداد مکتوب و رعایت حقوق مادی و معنوی) عمل نکردند بلکه در پایان جشنواره، حتی یک نسخه از کتاب را هم به نگارنده ندادند (با تشکر از دوست مستندسازی که کتاب خودش را به من اهدا کرد!) از چند ماه پیش به این‌سو، کتاب مورد بحث و سه اثر مکتوب دیگر– که در حاشیه‌ی جشنواره‌ی فیلم‌های علمی اهواز‌ منتشر شدند– در قالب اثری مجزا و تحت عنوان کلیِ «سینمای مستند» روانه‌ بازار شده است؛ آن‌هم توسط یک انتشارات کهنه‌کار و قدیمی (شرکت انتشارات علمی و فرهنگی) که دست‌کم در پنج دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به‌عنوان ناشر برگزیده حضور داشته است. در این‌باره یادداشتی نوشته‌ام که پیش از این در پانصد و بیست و چهارمین شماره‌ی ماهنامه‌ی فیلم به چاپ رسیده و اینک می‌توانید آن را در ادامه‌ی مطلب بخوانید. 

ادامه نوشته

سایه‌ی سنگین خانواده/ گزارشی از نمایش مستند «متهمین دایره‌ی بیستم»

پوستر فیلم متهمین دایره‌ی بیستمدر ادامه‌ی جلسات هفتگی نمایش فیلم که روزهای یکشنبه در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار می‌شود شامگاه دیروز، یک‌شنبه هفدهم اردیبهشت‌ماه، مستند تحسین شده‌ی «متهمین دایره‌ی بیستم» (ساخته‌ی حسام اسلامی) در سالن سینماحقیقت به نمایش درآمد و سپس جلسه‌ی نقد و بررسی این فیلم با حضور امید نجوان به‌عنوان منتقد مهمان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، این برنامه در حالی برگزار شد که پر شدن ظرفیت هر دو سالن نمایش این فیلم، نشان از استقبال تماشاگران و علاقه‌مندان سینمای مستند داشت.
در ابتدای این جلسه، حسام اسلامی در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان (مجری برنامه و مسئول جلسه‌های نمایش فیلم) درباره‌ی چگونگی پیدا کردن شخصیت‌ها و نحوه‌ی نزدیک شدن به آن‌ها گفت: «سال 89 زمانی که در تدارک ساخت مستندی درباره‌ی بچه‌های کار و حضور آن‌ها در خیابان‌ها بودم با «جمعیت حمایت از کودکان کار» آشنا شدم. ایده‌ی اولیه‌ام این بود که فیلمی درباره‌ی بچه‌های ده دوازده ساله بسازم اما شرایطی پیش آمد که تصمیم گرفتم سوژه‌‌‌ی اولیه‌ام را کنار بگذارم و با شخصیت‌هایی که اینک در فیلم حضور دارند کار را ادامه بدهم.»
وی با اشاره به سرعت تغییرات در زندگی سوژه‌های فیلم خود گفت: «هم‌زمان با آغاز تحقیقات و پژوهش فیلم، چند نفر از نوجوان‌ها که به «جمعیت حمایت از کودکان کار» رفت و آمد داشتند خودروی من را به سرقت بردند. در این دوران با میانجی‌گری مدیر این مرکز تصمیم گرفتم به‌جای تنظیم و ارائه‌ی شکایت از آن‌ها تمهیدی ایجاد کنم تا بتوانم به این افراد نزدیک شده و درباره‌شان فیلم بسازم.» متن کامل این گزارش را در ادامه‌‌ی مطلب بخوانید.

ادامه نوشته

چشم‌انداز اقتصاد سینما در سال 96/ هم‌زیستی مسالمت‌آمیز کم‌فروش‌ها و پرفروش‌ها

اقتصاد سینماسینمای ایران در سال گذشته استقبالی رویایی را پشت سر گذاشت. استقبالی چندین و چند میلیاردی که بیش و پیش از هر چیز بر این نکته صحه می‌گذارد که مخاطبان ایرانی «غیرقابل پیش‌بینی‌ترین» تماشاگران سینمای جهان هستند. تماشاگرانی که در روزهای نوروز 95 تا پیش از طلوع آفتاب در سینماها ‌ماندند و اواخر تابستان (هم‌زمان با آغاز نمایش فروشنده اصغر فرهادی) حتی برای سانس‌های پیش از طلوع آفتاب هم بلیت تهیه کردند! بخشی از این استقبال را می‌توان و باید به حساب علاقه‌ی عمومی به «سرگرمی» گذاشت. عنصری که هر زمان سینمای ایران به آن توجه و علاقه نشان داده موفق بوده و هر زمان آن را دست کم گرفته باعث شده گیشه‌ها سیر نزولی فروش را تجربه کنند. این بخشی از یادداشتی‌ست که در شماره‌ی اردیبهشت‌ ماهنامه‌ی صنعت و توسعه نوشته‌ام. متن کامل را می‌توانید در ادامه‌ی مطب بخوانید.

ادامه نوشته

در حلقه‌های مفقود تاریخ/ گزارشی از نمایش «نیمه‌ی پنهان ماه»

پوستر فیلم مستند نیمه‌ی پنهان ماهبعد از ظهر روز یک‌شنبه دهم اردیبهشت، فیلم مستند «نیمه‌ی پنهان ماه» در سالن سینماحقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به نمایش درآمد و سپس جلسه‌ی نقد و بررسی این فیلم با حضور محمد تهامی‌نژاد به‌عنوان منتقد مهمان برگزار شد.
در ابتدای جلسه، آزاده بی‌زار گیتی، کارگردان فیلم مورد بحث، در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان (مجری برنامه و مسئول جلسه‌های نمایش فیلم) درباره‌ی نحوه‌ی پژوهش و زمان صرف شده برای آن گفت: «طرح اولیه‌ی «نیمه‌ی پنهان ماه» سال 86 به مدیریت وقت مرکز گسترش [سینمای مستند و تجربی] پیشنهاد داده شد و تصویب پژوهش آن حدود یک سال و نیم زمان برد.»
وی که در این فیلم به نقش و حضور زنان در جنبش مشروطه پرداخته گفت: «در حقیقت، تکمیل پژوهش و متقاعد کردن مدیران دوره‌های مختلف درباره‌ی این که ساخته شدن چنین فیلمی امکان‌پذیر خواهد بود زمانی طولانی (حدود شش سال) را به خود اختصاص داد. در حالی که پژوهش این فیلم تا پایان مرحله‌ی تدوین آن ادامه داشت و تا لحظه‌ی آخر از هر عکس و تصویری که به دستم می‌رسید استفاده کردم.»
بی‌زار گیتی افزود: «می‌توان گفت ساخته شدن این فیلم باعث شد تمام آن‌چه که طی دهه‌های مختلف در حافظه‌ی تاریخی و جمعی کشور ما خفته و خاموش شده بود دوباره‌ جان گرفته و زنده شود. در حقیقت «نیمه‌ی پنهان ماه» نخستین فیلم مستندی است که درباره‌ی حضور زنان در جنبش مشروطه‌ی ایران ساخته شده است. امیدوارم در سال‌های آینده افراد و مستندسازان دیگری پیدا شوند و بتوانند به گسترش مباحث مطرح شده در این فیلم کمک کنند.» متن کامل را در ادامه‌ی مطلب بخوانید.

ادامه نوشته

فراز و فرود تاریخ معاصر ایران/گزارشی از نمایش فیلم مستند «رییس‌الوزرا»

پوستر فیلم رییس‌الوزرا

بعدازظهر روز یک‌شنبه سوم اردیبهشت، سالن سینماحقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، میزبان نمایش و سپس نقد و بررسی مستند «رییس‌الوزرا» به کارگردانی محمدرضا هاشمیان بود. استقبال تماشاگران و علاقه‌مندان از این مستند تاریخی به حدی بود که هر دو سالن نمایش این فیلم کاملاً پر شده بود.
در ابتدای این جلسه که با حضور سعید قطبی‌زاده به عنوان منتقد مهمان همراه بود محمدرضا هاشمیان در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان (مسئول جلسه‌های نمایش فیلم و مجری برنامه) درباره‌ی حجم تحقیقات انجام شده برای ساخت این فیلم گفت: «از مدت زمانی که صرف ساخت این فیلم شد حدود سه سال و نیم آن به تحقیقات اختصاص داشت. یعنی حتی تا آخرین روزهایی که تدوین این فیلم در جریان بود، اگر به اسناد تازه‌ای دسترسی پیدامی‌کردیم آن را به نسخه‌ی نهایی اضافه می‌کردیم.» متن کامل را در ادامه‌ی مطلب بخوانید.

ادامه نوشته