غم بزرگ، کار بزرگ/ نگاهی به مستند «تورانخانم» به بهانه اکران اینترنتی این فیلم
در یکی از بخشهای پایانی تورانخانم بانو میرهادی که در فیلم با برشهایی از عبور باشکوه او از آستانه و مرز هشتاد و پنج سالگی روبهرو هستیم میگوید هیچوقت چیزهایی که مادرش در کودکی به او گفته را فراموش نمیکند؛ و برای اثبات این موضوع، شعری آلمانی را زمزمه میکند که دستکم هفت دهه قبل، از زبان مادرِ ژرمنتبار خود شنیده است: «اگر من گنجشک بودم پرواز میکردم/ دور دنیا میچرخیدم/ و سعی میکردم همهجا را ببینم/ حالا که من گنجشک نیستم/ سعی میکنم دنیا را در خانه پیدا کنم...» اشاره به این نکته بهظاهر ساده، بیش از آن که بر حضور موثر «یک خانواده با نگاهی ویژه» تاکید داشته باشد، نمایشگر تاثیر و اهمیت «آموزش» آنهم در روزگار شیرین کودکی است. دوران عجیبی که خمیره و ذات اصلی آدمها را شکل میدهد؛ و مستند تورانخانم در لایههای پنهان خود نشان میدهد بخش عمدهای از مشکلاتی که جامعه ما امروز با آن دست و پنجه نرم میکند (رفتارهای ناهنجار، رانندگیهای اشتباه و در بسیاری مواردْ غیر اصولی، مصرف بیرویه انرژی، تخریب گسترده منابع ملی، طبیعی و تاریخی، حیوانآزاری، قانونگریزی و...) حاصل بیتوجهی به این امر مهم در سالها و دهههای گذشته است. متن کامل را در ادامه مطلب بخوانید.
همهچیز از شب عید سال 1386 آغاز شد. زمانی که مجتبی میرتهماسب، دوست قدیمیاش محمدرضا درویشی را در یک مهمانی ملاقات کرد و با او قرار و مدار گذاشت تا ضبط تصویر از مراحل بازخوانی و اجرای قطعات عبدالقادر مراغی را آغاز کند. کمی پیش از این دیدار، درویشی به میرتهماسب گفته بود: «مرد حسابی، برو دنبال زندگیت! حالا ما دیوانهایم که پیِ این کار را گرفتهایم؛ تو دیگه چرا میخوای وارد پروژهای چنین زمانبَر و جانفرسایی شوی؟!» اما میرتهماسب که با هوشمندی به اهمیت و عمق کار درویشی پی برده بود نمیخواست این موقعیت بینظیر برای ساخت فیلم را از دست بدهد: «واقعیت این است که درویشی میدانست در چه راه دشواری قدم گذاشته و در مقابل، جذابیت چنین مسیری برای من این بود که متوجه شده بودم یک «اتفاق» در حال رخ دادن است؛ یک اتفاق از جنس تلاش برای جستوجوی هویت و هر طور شده باید میرفتم و آن را ثبت میکردم.» این، آغاز راهی بود که طی کردن آن برای درویشی و میرتهماسب (هرکدام بهصورت جداگانه) با صرف شش سال زمان همراه بود. درویشی از ابتدای 1384 تا بیست و هفتم شهریورماه 1390 (مراسم رونمایی از آلبوم «شوقنامه») و میرتهماسب از ابتدای 1386 تا ششم آبانماه 1392(مراسم رونمایی از فیلم شش قرن،شش سال در خانه هنرمندان). ادامهی این یادداشت و گفتوگو را میتوانید از 
این وبلاگ تلاش ناچیزیست برای انتشار نوشتههایی دربارهي سینما، تلویزیون و ادبیات.